Çiftlikdüzü Yerleşim Alanı ( Neolitik Dönem ) 

        Çiftlik Düzü yerleşim alanı , Gazimağusa ilçesi hudutları dâhilinde bulunan Tatlısu Köyünün sahil kısmımda yer almaktadır. Burada, Kıbrıs'ın kuzey sahillerine ilk yerleşenlerin ( M.Ö. 8200 ) ( erken yerleşim ) izleri vardır. Burada rastlanan siyah renkli volkanik cam parçaları , buraya ilk yerleşenlerin Anadolu kökenli oldukları izlenimi vermektedir.

        Dünyada insanoğlunun göçebelikten kurtulup yerleşik hayata başladığı ilk evrelerdeki yerleşim yerlerinden birisi de Çiftlik Düzü Mevkii'dir.

               Yrd. Doç. Dr. Müge Şevketoğlu, Mağusa kazasına bağlı Tatlısu köyünde bulunan ve insanlığın yerleşik hayata geçtiği Neolitik dönemin (10 bin yıl önce) ilk evrelerine ait Tatlısu-Çiftlikdüzü sit alanındaki kazı araştırmalarıyla ilgili bilgi verdi. Tatlısu-Çiftlikdüzü’nün gerek mimari kalıntıları gerekse farklı özellikteki zengin bulguları ile Kıbrıs, Anadolu ve Yakındoğu arkeolojisi arasındaki sıkı ilişkileri yansıtan önemli bir merkez olduğunu söyleyen Şevketoğlu söz konusu bulgular içerisindeki obsidyen buluntuların çokluğunun da bu olguyu desteklediğini belirtti. Yrd. Doç. Dr. Müge Şevketoğlu, “Tatlısu yerleşiminden bu güne kadar ele geçen obsidyen aletler adadaki diğer kazılarda bulunanların tümünün toplamından en az 20 kat fazla. Adamızın en zengin obsidyen koleksiyonuna sahip olan Tatlısu- Çiftlikdüzü’nde gün ışığına çıkan bir diğer çarpıcı buluntu grubunu ise üzeri kazınmış, çeşitli şekillerde ve büyüklükteki konik, dikdörtgen ve kübik pikrolit (turkuaz sabun taşı) jetonlar oluşturmaktadır. Pikrolit, Kıbrıs’ın güneyindeki dere yataklarından toplanan ve takas yoluyla kuzey sahillerine kadar ulaşan bir hammade olup, bu dönemde ada içi takas mekanizmalarının varlığını kanıtlamaktadır” dedi.

BÖLGE KIBRIS’IN İLK BİLİMSEL KAZISI OLMA ÜNVANINA SAHİP:

       Yrd. Doç. Dr. Müge Şevketoğlu, Kuzey Kıbrıs’ın ilk bilimsel kazısı ünvanına sahip Tatlısu – Çiftlikdüzü kazısının, Kıbrıs’ın ilk yerleşik insanlarının kökeni, yaşayış tarzı, deniz-insan ilişkilerini araştırmasının yanı sıra, adanın o dönemdeki iklimi, bitki örtüsü, hayvansal kaynakları konularında da bilgi toplamaya yönelik gerçekleştirildiğini aktardı. Kıbrıs’ın en eski yerleşimlerinden biri olmasından ötürü, Kıbrıs’a yerleşen ilk insanların kökeninin belirlenmesinin projenin bilimsel araştırma odaklarından birini oluşturmaktadır. “Tatlısu- Çiftlikdüzü’nde bu güne kadar elde edilen bulgular, Kıbrıs’ın bu ilk insanlarının sosyal ve ekonomik yaşamdaki zenginliğini ve farklı uğraşlarını yansıtmaktadır. Yabani ve evcil hayvanların kemikleri ve boynuzlarının işlenmesi ile oluşturulan iğneler, çengeller ve boncuklar, yerel çakmaktaşı ve ithal obsidyenden ok uçları, kazıyıcılar ve bıçakların yanısıra öğütme taşları ve el taşları Tatlısu’da yerleşik insanların ekonomik faaliyetlerine ve yaşam tarzlarına ışık tutmaktadır. Tatlısu-Çiftlikdüzü Aseramik Neolitik Çağ – çanak çömleğin, yani seramiğin bilinmediği dönem – yerleşmesinin farklı ve çeşitli niteliklerine dayanarak yerleşimin gelişimi, değişimi, günlük yaşamı ve ticaret ilişkileri hakkında yorumlar ve fikirler geliştirilebilmiştir.”